Năm 2024, số lượng khách qua sân bay Tân Sơn Nhất đạt khoảng 16 triệu khách quốc tế và khoảng 23 triệu khách quốc tế.

Theo dự kiến, đến năm 2026, sân bay Tân Sơn Nhất sẽ khai thác khoảng 29,5 triệu lượt khách nội địa và 19,1 triệu lượt khách quốc tế.  

Theo phương án phân chia khai thác sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), hai kịch bản gồm :

1/ Long Thành tiếp nhận 100% lưu lượng quốc tế (19,1 triệu lượt khách mỗi năm), Tân Sơn Nhất khai thác 95% khách bay trong nước (28 triệu lượt khách).

2/ Tân Sơn Nhất giữ 20% các chuyến quốc tế có cự ly ngắn (như đối với các nước trong khu vực ASEAN), 80 % còn lại dời sang Long Thành (15,3 triệu lượt mỗi năm).

Việc phân chia giữa hai sân bay này đã gây nên nhiều ý kiến, phần lớn là lo lắng. Chúng tôi xin đăng dưới đây bài viết của độc giả Quốc Hy đăng trên báo Người Lao động :

Đừng mạo hiểm với sân bay Long Thành !

Đề xuất chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế từ sân bay Tân Sơn Nhất sang sân bay Long Thành ngay khi sân bay này đi vào hoạt động giai đoạn 1, đang nhận được nhiều ý kiến đồng thuận từ cơ quan quản lý. Lý do đưa ra : dễ quản lý, dễ điều phối, tối ưu vận hành.

Nhưng “dễ” cho nhà quản lý lại đồng nghĩa với “khó” cho hành khách. Và khi người chịu bất tiện là hàng triệu hành khách, nhất là khách quốc tế, thì cần phải cân nhắc kỹ.

Về mặt tổ chức, gom toàn bộ chuyến bay quốc tế vào một đầu mối rõ ràng tiện lợi : hải quan, xuất nhập cảnh tập trung, điều phối khai thác thuận lợi, giảm rủi ro nhầm sân bay, tăng khả năng trung chuyển giữa các hãng bay quốc tế. Sân bay Tân Sơn Nhất được “giải phóng” để chuyên phục vụ nội địa, giảm quá tải.

Tất cả đều hợp lý… nếu chỉ nhìn từ tư duy của người quản lý. Nhưng…

Từ trung tâm TP HCM đến sân bay Long Thành hơn 40 km. Hạ tầng kết nối hiện tại vẫn thiếu và yếu. Cao tốc chưa mở rộng đồng bộ, métro chưa có, phương tiện công cộng chất lượng cao chưa vận hành. Một chuyến bay sáng sớm hoặc đêm khuya sẽ là hành trình mệt mỏi với du khách.

Nguy cơ bất tiện còn lớn hơn nếu hành khách phải nối chuyến giữa quốc tế và nội địa. Ví dụ, bay từ Paris về TP HCM rồi đi Phú Quốc hoặc Côn Đảo. Nếu toàn bộ chuyến bay quốc tế phải về sân bay Long Thành, hành khách phải nhập cảnh, lấy hành lý, di chuyển gần 1 giờ về Tân Sơn Nhất, làm thủ tục lần nữa. Thời gian, chi phí và sự phiền toái đều tăng, trong khi trải nghiệm giảm mạnh. 

Hãy thử đặt mình vào vị trí một du khách lần đầu tới Việt Nam. Sau hơn 10 giờ bay, thay vì được nghỉ ngơi hoặc tiếp tục hành trình thuận lợi, họ phải vật lộn với giao thông và thủ tục kép. Liệu ấn tượng đầu tiên về Việt Nam sẽ ra sao ?

Sân bay Long Thành “sinh ra” là để giải tỏa áp lực cho Tân Sơn Nhất và nâng tầm năng lực hàng không quốc gia. Nhưng mục tiêu đó chỉ đạt được nếu sân bay Long Thành mang lại sự thuận tiện và trải nghiệm tốt ngay từ ngày đầu. Chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế ngay lập tức có thể tạo thuận lợi cho điều hành, nhưng sẽ khiến sân bay mới “mất điểm” nếu hành khách gặp bất tiện và phản ánh tiêu cực.

Thay vì “cắt” toàn bộ chuyến bay quốc tế khỏi sân bay Tân Sơn Nhất ngay, cần một lộ trình 3-5 năm.

Giai đoạn đầu, sân bay Long Thành có thể đảm nhận đường bay quốc tế đường dài và một số tuyến ASEAN, còn Tân Sơn Nhất tiếp tục khai thác quốc tế ngắn, đặc biệt là các chuyến kết nối thuận tiện với nội địa.

Song song đó phải hoàn thiện hạ tầng kết nối, mở rộng cao tốc TP HCM – Long Thành, triển khai hệ thống xe buýt tốc hành, nghiên cứu đường sắt nhẹ hoặc métro nối thẳng giữa hai sân bay. Đặc biệt, cần cơ chế check-in liên thông và vận chuyển hành lý tự động giữa Long Thành và Tân Sơn Nhất, giúp hành khách nối chuyến không phải vác hành lý đi lòng vòng.

Ngành hàng không phục vụ con người, không phải phục vụ bảng điều hành. Dễ quản lý là cần, nhưng thuận tiện cho khách là bắt buộc. Nếu chưa đủ hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ, việc chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế về sân bay Long Thành ngay từ ngày đầu là một bước đi mạo hiểm.

Cửa ngõ quốc tế của đất nước không thể vận hành theo kiểu “vừa chạy vừa chỉnh”. Muốn sân bay Long Thành thực sự là điểm đến xứng tầm, hãy để nó khởi đầu bằng trải nghiệm tốt nhất, chứ không phải bài toán dễ cho quản lý nhưng khó cho hành khách.