Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội Mì ăn liền Thế giới (WINA), năm 2024, người Việt tiêu thụ hơn 8,1 tỉ khẩu phần mì ăn liền, xếp thứ 4 toàn cầu về tổng lượng, sau Trung Quốc, Indonésie và Ấn Độ.

Theo báo cáo này, xét bình quân đầu người, Việt Nam đứng đầu thế giới, với 81 khẩu phần/người/năm, bỏ xa nhiều quốc gia có nền công nghiệp thực phẩm phát triển như Hàn Quốc (79 khẩu phần) hay Nhật Bản (47 khẩu phần).

Từ năm 2021 đến nay, Việt Nam liên tục đứng đầu trong bảng xếp hạng tiêu thụ mì ăn liền. Thành tích này là hồi chuông báo động về thói quen ăn uống của cả một xã hội.

Mì ăn liền từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc trong mọi tầng lớp, từ sinh viên, công nhân đến nhân viên văn phòng. Giá rẻ, dễ mua, dễ nấu và no nhanh – đó là bốn lý do khiến món ăn này  phổ biến khắp mọi miền.

Thế nhưng, nếu nhìn sâu hơn, ta sẽ thấy sự thống trị của mì gói phản ánh rõ rệt bức tranh kinh tế – xã hội hiện nay : Áp lực tài chính đè nặng lên một bộ phận người dân, thu nhập không theo kịp chi phí sinh hoạt, và nhịp sống công nghiệp ngày càng gấp gáp khiến bữa ăn bị rút ngắn tối đa.

Một gói mì chỉ cần ba phút để hoàn tất, nhưng đằng sau sự tiện lợi ấy là sự đánh đổi thời gian, sức khỏe và thói quen dinh dưỡng. Khi “ăn nhanh” trở thành chuẩn mực sống, và “rẻ” trở thành tiêu chí hàng đầu, con người dần đánh mất cảm giác trân trọng với chính bữa ăn của mình.

Các chuyên gia dinh dưỡng đã nhiều lần cảnh báo : Thành phần chính là bột mì tinh luyện có chỉ số đường huyết cao, trong khi phần lớn được chiên bằng dầu cọ, chứa nhiều chất béo bão hòa. Gói gia vị đi kèm có lượng muối vượt xa khuyến nghị dinh dưỡng, dễ gây tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, kích ứng dạ dày.

Việc ăn mì quá thường xuyên, đặc biệt là kết hợp với trứng, xúc xích, thịt hộp… càng khiến hàm lượng natri, chất béo và cholesterol tăng vọt.

Không thể phủ nhận rằng mì ăn liền ra đời như một giải pháp cho sự tiện lợi. Nhưng sự tiện lợi ấy, theo thời gian, lại trở thành tấm gương phản chiếu áp lực của thời đại.

Nó phản ánh một lối sống công nghiệp hóa, nơi con người dần đánh mất bữa ăn đúng nghĩa, đánh mất sự cân bằng giữa lao động và nghỉ ngơi.

Theo khảo sát của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỉ lệ thừa cân, béo phì và rối loạn chuyển hóa ở thanh thiếu niên đô thị Việt Nam đã tăng nhanh trong 5 năm qua – trùng khớp với giai đoạn bùng nổ tiêu thụ mì ăn liền.

Một thế hệ “ăn cho qua bữa” sẽ là một thế hệ dễ tổn thương, không chỉ về sức khỏe mà còn về tinh thần. Bởi bữa ăn không chỉ nuôi cơ thể, mà còn nuôi dưỡng văn hóa, tình cảm, và thói quen sống. Khi bữa ăn bị thay thế bằng thực phẩm đóng gói, một phần của đời sống tinh thần cũng dần phai nhạt

Nếu không thay đổi, Việt Nam có thể sẽ không chỉ là “vương quốc mì gói”, mà còn trở thành “xã hội mì gói” – nơi mọi thứ đều nhanh, rẻ, nhưng không bền.