Tự bỏ vốn hơn 12 tỷ USD

Ngày 14/5/2025, VinSpeed cho biết đã đăng ký tham gia đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Doanh nghiệp kỳ vọng có thể khởi công trước tháng 12 năm nay và khai thác toàn tuyến trước tháng 12/2030.

Dự án có vốn đầu tư khoảng hơn 1,5 triệu tỷ đồng (khoảng 61,35 tỷ USD), không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng. Trong đó, VinSpeed chịu trách nhiệm thu xếp 20% tổng vốn đầu tư của dự án, tương đương 312.330 tỷ đồng (khoảng 12,27 tỷ USD).

Phần còn lại, khoảng 49,08 tỷ USD (không bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ di dời, tái định cư để giải phóng mặt bằng), VinSpeed đề xuất vay vốn Nhà nước không tính lãi suất trong vòng 35 năm kể từ ngày giải ngân.

So với phương án đã được phê duyệt tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội, VinSpeed cho biết đề xuất của công ty sẽ giảm tải đáng kể áp lực cho ngân sách Nhà nước.

Hiện VinSpeed đang thỏa thuận với đối tác đến từ các quốc gia có ngành công nghiệp đường sắt phát triển hàng đầu thế giới như Trung Quốc, Đức, Nhật Bản để nhận chuyển giao công nghệ và sản xuất các đầu máy, toa xe cùng hệ thống tín hiệu, điều khiển tại Việt Nam.

Công ty cũng sẽ nhanh chóng tổ chức đào tạo nhân sự, làm chủ công nghệ nhằm tạo sự chủ động trong việc phát triển công nghiệp đường sắt cho quốc gia.

Xin cơ chế phát triển bất động sản quanh dự án

Để hoàn trả phần vốn vay từ Nhà nước, VinSpeed dự kiến phát triển các khu đô thị hiện đại quanh nhà ga theo mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng), phối hợp cùng Vingroup và Vinhomes.

Các khu vực phụ cận nhà ga hiện thưa dân và xa trung tâm sẽ được đầu tư đồng bộ, thúc đẩy hạ tầng, cải thiện chất lượng sống và hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương.

Bà Đào Thụy Vân – Phó tổng giám đốc VinSpeed, chia sẻ công ty chọn thời điểm này để mạnh dạn đầu tư vì nhận thấy sự ủng hộ và kỳ vọng lớn từ Nhà nước và người dân vào khu vực tư nhân. “Chúng tôi cam kết nỗ lực tối đa để triển khai dự án, đảm bảo hiệu quả đầu tư và hoàn trả vốn đúng hạn”, bà nói.

VinSpeed cũng sẽ hợp tác sâu rộng với các doanh nghiệp trong nước để xây dựng đồng thời toàn tuyến, từng bước phát triển ngành công nghiệp đường sắt cao tốc, góp phần tạo niềm tự hào cho người Việt.

VinSpeed cam kết hoàn thiện tuyến đường sắt trong 5 năm – nhiều người cho rằng điều này là bất khả thi. Ý kiến của ông ra sao?

PGS.TS Bùi Quang Tuấn – Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam :

Kỷ nguyên mới là kỷ nguyên của tốc độ. Trong thế giới số hóa và cạnh tranh toàn cầu khốc liệt với tốc độ cao ngày nay, chậm một bước là chậm cả một thế hệ. Việt Nam không còn thời gian để do dự chần chừ. Chúng ta phải hành động nhanh hơn, quyết liệt hơn, táo bạo hơn để vượt lên. Nếu không tăng tốc, chúng ta sẽ mãi mãi là các nước đi sau. Đã đến lúc Việt Nam phải chạy nước rút để bắt kịp các nước đi trước.

Cá nhân tôi tin tưởng là với tinh thần khát vọng vươn lên, bứt phá, VinSpeed có thể làm được dự án với tiến độ nhanh. Niềm tin đó dựa trên hai yếu tố. Thứ nhất, đứng về tốc độ trên thị trường hiện nay, bất cứ ai có nhận xét khách quan đều có thể thấy hiện nay các doanh nghiệp của Vingroup đang dẫn đầu về tốc độ xây dựng nhanh và đảm bảo chất lượng. Với tiềm lực, quyết tâm và cách làm bài bản, tôi tin VinSpeed cùng với các doanh nghiệp Việt là đối tác cũng sẽ làm với tinh thần như thế. Thứ hai là công nghệ hiện nay rất đột phá, hiện đại lại có thể nhập, chuyển giao và tùy chỉnh thì vấn đề công nghệ không phải là vấn đề quá lớn.

Còn đứng về hiệu quả, nếu làm nhanh được dự án này trong vòng 5 năm thì đó không chỉ là tiết kiệm nguồn lực quốc gia mà còn là tận dụng cơ hội để phát triển sớm, phát triển nhanh. Những dự án lớn mà được đưa vào khai thác sớm sẽ tạo một cú hích mạnh và sớm, đáp ứng được yêu cầu đang rất cấp thiết của sự phát triển.

Về phía các doanh nghiệp, theo tôi chúng ta phải coi đây là một công trình cống hiến, một hành động tiên phong của các doanh nghiệp tư nhân vì quốc gia. Chúng ta cần tôn vinh tinh thần tiên phong đó. Cần phải khuyến khích, ủng hộ tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm và mạnh dạn đổi mới vươn lên của các doanh nghiệp tư nhân.

Dưới góc nhìn kinh tế vĩ mô, ông đánh giá như thế nào về đề xuất của VinSpeed khi xin đầu tư một dự án hạ tầng chiến lược với tổng mức đầu tư lên đến hơn 61 tỷ USD, trong đó 80% là vốn vay từ Nhà nước với lãi suất 0% trong 35 năm ?

Ông Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) bên cạnh Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hòa giải viên Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC) thuộc VIAC :

-Tôi cho rằng đây là một đề xuất rất đáng hoan nghênh. Một tập đoàn tư nhân lớn mạnh trong nước như Vingroup, thông qua công ty con VinSpeed, dám nghĩ đến và đứng ra đảm nhận một siêu dự án hạ tầng chiến lược quốc gia, điều đó thể hiện khát vọng phát triển và tinh thần trách nhiệm với đất nước. Không phải bất cứ doanh nghiệp nào cũng có tầm nhìn và dũng khí như vậy.

Về việc xin vay 80% vốn từ Nhà nước với lãi suất 0%, tất nhiên đây là một yêu cầu rất đặc biệt, cần được cân nhắc kỹ. Nhưng chúng ta phải nhìn vào tính chất đặc biệt của dự án : nó không đơn thuần là một công trình giao thông, mà là động lực phát triển toàn diện kinh tế- xã hội. Những lợi ích lan tỏa đó Nhà nước hoàn toàn có thể tính đến như một phần đóng góp gián tiếp vào tổng đầu tư.

Hơn nữa, nên nhớ vào năm 1992, khi Chính phủ quyết định làm đường dây 500kV Bắc – Nam, đã có rất nhiều ý kiến phản đối, lo ngại về tính khả thi, về công nghệ, về chi phí. Nhưng Thủ tướng Võ Văn Kiệt khi đó đã rất quyết đoán, đặt cược vào tương lai phát triển đất nước. Và thực tế chứng minh  quyết định đó là một bước ngoặt lịch sử. Tôi cho rằng dự án đường sắt cao tốc hôm nay cũng cần một tinh thần như thế.