Ngày 13/7/2025, tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) ở Paris (Pháp), UNESCO chính thức phê duyệt điều chỉnh ranh giới Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng để mở rộng sang Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào), hình thành Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên của hai quốc gia với tên gọi: “Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô”.

Phát biểu tại kỳ họp, ông Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia UNESCO nhấn mạnh: “Sự kiện này cho thấy tầm quan trọng của hợp tác toàn cầu thông qua việc đề cử di sản chung, đóng góp vào hòa bình và an ninh theo quan điểm của UNESCO, đồng thời thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết giữa hai nước Việt Nam và Lào”.

Di sản mới được ghi danh mang giá trị toàn cầu về địa chất, hệ sinh thái và đa dạng sinh học, trong đó có hệ karst cổ đại hàng trăm triệu năm, các hệ động thực vật đặc hữu và quý hiếm, cùng hơn 220km hang động kỳ vĩ.

Dưới lòng đất, sự đa dạng phi thường của các hang động (bao gồm hang khô, hang bậc thang, hang cây và hang giao cắt) cung cấp bằng chứng về các quá trình địa chất trong quá khứ, từ những đường sông cổ, bỏ hoang hoặc thay đổi tuyến đường sông, đến sự lắng đọng và sau đó là sự hòa tan lại của các thạch nhũ khổng lồ.

Theo nhận định của UNESCO, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô là nơi bảo vệ các hệ sinh thái có ý nghĩa toàn cầu trong vùng sinh thái đất liền Rừng nhiệt đới Annam Bắc, các vùng sinh thái nước ngọt Annam Bắc và Annam Nam, và các vùng sinh thái ưu tiên Rừng Ẩm ướt Dãy Annam.

Việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô được đề xuất tại 2 bản Kế hoạch quản lý riêng biệt (Kế hoạch quản lý Vườn quốc gia Hin Nam Nô và Kế hoạch quản lý Chiến lược Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng).

Việc Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô được UNESCO ghi vào Danh mục Di sản Thế giới được xem là biểu tượng quan hệ hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực di sản văn hóa, qua đó góp phần tăng cường, củng cố hơn nữa mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết, bền chặt giữa Việt Nam và Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào.

Có gì đặc biệt tại Di sản thế giới liên biên giới Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô ?

Với tổng diện tích hơn 240.000 ha, quần thể di sản xuyên biên giới này nằm trải dài trên dãy Trường Sơn, thuộc tỉnh Quảng Bình (Việt Nam) và tỉnh Khammouane (Lào), tạo nên một trong những khối núi đá vôi và hệ sinh thái rừng nhiệt đới liền mạch lớn nhất khu vực Đông Nam Á.

Giá trị địa chất – địa mạo

Khu vực này là “bảo tàng sống” về kiến tạo địa chất với hệ thống karst cổ đại hàng trăm triệu năm tuổi, bao gồm những khối núi đá vôi hùng vĩ, thung lũng sụt, sông ngầm và hàng trăm hang động độc đáo – trong đó có các hang động kỳ vĩ như Sơn Đoòng, Phong Nha, Thiên Đường (Việt Nam) và nhiều hang chưa được khám phá ở Lào.

Đa dạng sinh học và hệ sinh thái

Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô là nơi trú ngụ của hàng ngàn loài động thực vật, trong đó có nhiều loài đặc hữu, nguy cấp nằm trong Sách đỏ IUCN như: voọc Hà Tĩnh, sao la, cầy mực, gà lôi lam mào đen… Khu vực này đóng vai trò là hành lang sinh học quan trọng kết nối các vùng bảo tồn thiên nhiên trong khu vực.

Giá trị văn hóa – nhân văn tiềm ẩn

Bên cạnh giá trị tự nhiên, nơi đây còn chứa đựng dấu tích cư trú của người tiền sử, là không gian sinh sống lâu đời của các cộng đồng bản địa người Bru – Vân Kiều, Tà Ôi, Khơ Mú… với những tri thức bản địa và tập quán sinh thái truyền thống rất đáng được nghiên cứu và bảo tồn.

Di sản liên biên giới này không chỉ là biểu tượng của thiên nhiên kỳ vĩ, mà còn là minh chứng cho tinh thần hợp tác xuyên quốc gia trong công cuộc bảo vệ môi trường và gìn giữ di sản cho các thế hệ tương lai. Đây cũng là cơ hội mở ra các mô hình du lịch sinh thái – giáo dục – khoa học bền vững, góp phần nâng cao sinh kế cho cộng đồng địa phương và quảng bá hình ảnh Việt Nam – Lào ra thế giới.

Hồng Hà